Trưa thứ Bảy 27/2 tôi tình cờ đến giúp một người bạn dọn dẹp
những món lặt vặt nơi căn nhà của bạn vừa bị thần hỏa viếng trong những ngày Tết
vừa qua. Trong đống xà bần vật dụng áo quần sách vở tranh ảnh... ẩm ướt cháy
lem nhem bụi tro nám khói sau cơn hỏa hoạn, nhưng tượng Quan Âm gỗ mun và Đạt
Ma Sư Tổ khắc bằng gốc tre già trong đống cháy vẫn còn nguyên vẹn (chỉ bị dính
bụi tro đen nhẻm) như là một điều kỳ diệu.
Điều kỳ diệu thứ hai là... đống hỗn tạp ấy tôi lục ra một số đồ quý mà thần hỏa
chưa kịp chiếu cố nhưng bà thủy đến kịp thời lại làm ướt lem nhem, có vài cuốn
sách ngày trước tôi đã từng đọc và nghiền ngẫm, trong đó có quyển Đôi Bạn Chân
Tình của Hermann Hesse ( Nhà Ca Dao xb 1969) và Thần Tháp Rùa của Vũ Khắc Khoan
(Ngàn Lau tái bản 1983 theo mẫu bìa nguyên thủy của Mặc Đỗ). Hốt nhiên tôi rung
động trong lòng vì quyển sách cũ này của Kịch tác gia Vũ Khắc Khoan, Ông là thầy
của tôi năm đầu ban Văn Chương Việt Nam tại Đại Học Văn Khoa Sài Gòn đầu thu
năm Tân Hợi. Tuy đã từng đọc và ngưỡng mộ ông và phần lớn tác giả nhóm Quan Điểm,
Sáng Tạo ... nhiều năm trên ghế Trung học nhưng khi la lết trên hành lang các
Giảng đường Văn Khoa, Sư Phạm Saigon tôi mới gặp được ông Thần Tháp Rùa Vũ Khắc
Khoan bằng xương bằng thịt. Mái tóc muối tiêu bồng bềnh, dáng vẻ nghệ sĩ, ông đến
trường bằng xe xích lô đạp. Trong khi đám sinh viên cần mẫn chân chỉ hạt bột đến
thật sớm và chiếm nhiều hàng ghế “ngon lành” trong đại giảng đường mênh mông,
thì tôi và đám bạn “lè phè” chỉ đến trường trước quý Thầy vài phút, đứng bên
ngoài hành lang tán gẫu, phê vài hơi thuốc và ngắm gái, nên mới thấy Đại Hãn thầy
tôi ( Vũ Khắc Khoan có viết vở kịch Thành Cát Tư Hãn) bước xuống xích lô vào thẳng
giảng đường với lũ sinh viên học trò đang đợi. Điếu thuốc bốc khói luôn luôn
trên tay ông, điếu này nối điếu kia suốt trong các giờ giảng. Và chỉ là Bastos
De Luxe mà thôi, như một ống khói tàu hỏa. Thầy giảng những gì thì tôi chẳng hề
biết và chẳng hề nhớ . Sinh viên thì đông, cái micro và mấy cái loa giảng đường
rè rè nghe phát mệt và đám lè phè chúng tôi đứng từ xa chỉ mải ngắm cái nhân
dáng nghệ sĩ của ông Thần trong đám khói thuốc Bastos
Cours của quý thầy in ra, tôi chỉ đọc qua loa đúng như thầy dạy “Phùng Phật,
sát Phật” ...”tận tín thư bất như vô thư” chỉ chăm chú vài mấy tập truyện mấy vở
kịch lộng ngôn của sư phụ mà cũng may chưa rớt năm nào.
Hôm nay, tình cờ “nhặt” được ngọc quý Ông Thần Tháp Rùa trong đám tàn hương nhà
cháy thật mừng như tha phương ngộ cố tri.
Nhớ câu dạy của cha tôi ngày xưa:
“Đọc sách phải quý sách
Sách vở giữ cho sạch
Quý sách phải yêu sách
Nhớ đừng để làm rách”
Đêm qua được bạn cho phép mang “bảo vật” về nhà , phủi bụi sấy khô và ngồi đọc
lại Thần Tháp Rùa mà nhớ Thầy Vũ Khắc Khoan của chúng tôi. Trong truyện có một
đoạn làm tôi nhớ lại chuyện phần thư đốt sách của bọn “đỉnh cao trí tuệ” ngu xuẩn
của “bên thắng cuộc” sau 75 tại miền Nam yêu dấu mà đau xót lòng. Nó khác gì
“phần thư, khanh nho” thời Tần bạo chúa bên Tầu mà Vũ Khắc Khoan đã thác lời
«Đốt được nhà, nhưng sao đốt được sách ? Chàng còn nhớ cuộc phần thư thủa
bắt đầu xây dẫy Trường thành? Càng đốt sách, nghĩa của chữ lại càng trong trẻo,
dễ vút lên cao, dễ lan ra rộng... Họ Tần đốt sách Khổng Khưu, vậy mà cái lý Tam
Cương của người nước Lỗ đâu có bị hoả thiêu cùng sách ?» ( Thần Tháp Rùa, trang
37, Vũ Khắc Khoan)
Ôi! Từ chuyện nhà (người bạn bị) cháy đến chuyện được sách như một cái duyên,
hay chỉ là một “cái cớ” như lời Thầy Vũ KK ngày trước đã làm tôi nhớ lại kỷ niệm
với Thần Tháp Rùa ngày trước cho đến hôm nay
“ .... nhưng kết cục, chàng lại thấy em, giữa đống tro tàn. Em là của
chàng...”( Thần Tháp Rùa )
Thư trung hữu nữ nhan như ngọc là đây ...
Xếp quyển sách cũ tôi đi tìm lại Vũ Khắc Khoan trên mạng Internet :
“ Vũ Khắc Khoan, Kịch tác gia Văn học Việt Nam, sinh ngày 27/02/1917 tại Hà-nội,
là học trò trường Bưởi. Lên đại học, theo ngành y khoa hai năm, trước khi vào
trường Cao đẳng Canh nông. Sau khi tốt nghiệp, làm kỹ sư canh nông được một năm
rồi chuyển hẳn sang nghề dạy học, dạy lịch sử tại hai trường Nguyễn Trãi và Chu
Văn An, Hà-nội, và hoạt động kịch nghệ, viết văn, thành lập nhóm Quan Điểm với
Nghiêm Xuân Hồng... giáo sư Đại Học Văn Khoa ....Và mất ngày 12 tháng 9
năm 1986. “
Ôi! Lại nữa kỳ lạ thay , tôi gặp và đọc lại quyển sách cũ này đúng ngày 27/2/
2021 cũng là ngày sinh 104 của Vũ Khắc Khoan, Ông Thần Tháp Rùa, thầy học cũ của
tôi.
Thưa Thầy! Con viết mấy dòng ngắn này để nhớ đến Thầy, Ân sư trong đời!
cao ngọc cường
Khuya 27 tháng 2
Bài kệ rong chơi
Ta thuờng ở đó
Ngã ba cuộc đời
Tầm xuân xanh biếc
Mây trắng lên khơi
Ta thường đến đó
Ngã ba cuộc đời
Đăm đăm theo hút
Chân ai chân ai
Tà huy lay lắt
Lay lắt hoa rơi
Bước về đơn chiếc
Những bước mồ côi
Bước lên hốt hoảng
Những bước vào đời
Ta thường lại đó
Ngã ba cuộc đời
Mây bay không mỏi
Xanh thẳm nền trời
Ta kêu vượt lên
Ta gào Yết Đế
Dốc nghe khúc khuỷu
Mất hút nẻo trời
Đèo sâu vòi vọi
Mù tắp vời vời
Vượt lên vượt nữa
Vượt mãi không thôi
Ta thường về đó
Ngã ba cuộc đời
Ta thương theo ai
Bước đi chập chững
Vừa bước khỏi nôi
U minh thảng thốt
Nghiệp chướng bời bời
Rồi từ thủa đó
Chập chờn ma trơi
Khắp nẻo cuộc đời
Ai trụ ở đó
Ta hay là Ngươi?
Ai trụ ở đó
Ngã ba cuộc đời
Tầm xuân vẫn biếc
Mây vẫn rong chơi
Ta vẫn rong chơi
Ngã ba cuộc đời.
VKK
