Tráng Đoàn Nguyễn Trãi: Trích Đọc Đường Thành Công của Baden-Powell

Trích Đọc Đường Thành Công của Baden-Powell

Hiểm Trở Thứ Hai: Rượu (Nguyễn Tấn Đức và Nguyễn Thúc Toản dịch)

Rượu? Tôi thích dùng một ly rượu ngon, vì cái vị, cái màu đẹp và tính chất giải khát của nó. Tôi cũng thích một ly rượu bia hay rượu Tàu tùy theo lúc. Tuy nhiên, ly rượu thứ hai không mấy khi quến rũ như ly thứ nhất vì mùi vị của nó đã mất tính cách mới lạ đối với xúc giác lúc ban đầu và vì sự thèm muốn cũng đã suy giảm. Còn đến ly thứ ba thì kẻ thức giả biết rằng nó chứa đựng thuốc độc, vì những chất đường và chất hóa học trong rượu sẽ không mang đến kết quả gì tốt cho anh. Tôi tưởng rằng không mấy người nhận định rõ rằng uống nhiều bia sẽ sinh ra những cục “chai” trên da thịt, cũng như thứ rượu “porto” (của xứ Portugal) sản xuất giúp cho bệnh thống phong (gout) phát ra.

Chính ly rượu thứ ba, nếu không phải là ly thứ hai làm cho tiêu tan điều kiện để luyện tập thân thể, cho một thanh niên phải nhìn đến nó một cách thận trọng. Trong trung đoàn của tôi, chúng tôi sinh hoạt trên nguyên tắc là sĩ quan chánh ngạch và không chánh ngạch đều chỉ huy quân sĩ bằng cách làm gương mẫu hơn là ra uy, do đó tôi nhận thấy rằng có một vài thầy đội có vòng bụng quá lớn cho nên không lên ngựa xuống ngựa một cách lẹ làng để làm gương khi huấn luyện cho quân sĩ. Tôi bèn ra lệnh rằng trong vòng ba tháng, bất cứ sĩ quan nào, chánh ngạch hay không chánh ngạch mà lên yên xuống yên chậm chạp vì cái vòng bụng bự thì sẽ bị thải hồi, và từ đây đến lúc mãn hạn định trên, phải làm thế nào để bớt lớp mỡ vô dụng nơi bụng đi.

Lệnh trên này có tính cách xây dựng, và đồng thời tôi cũng bày cho họ cách thức làm thế nào, chỉ cần thêm chút ít luyện tập thể dục hằng ngày và bớt chút ít rượu là được. Kết quả hoàn toàn tốt đẹp có thể làm cho mọi người ngạc nhiên. Chính cái ly rượu thứ ba gây nên tai hại. Với cái ly thứ ba này, còn sinh ra lắm thứ tệ khác, nó kéo đến ly thứ tư, ly thứ năm, ly thứ “sau- aú”. Đến đây mới bắt đầu lôi thôi, ông bạn của “lưu linh” ôm riết cột đèn và hỏi: “Đứa nào trồng tre giữa đường?”.

Tôi biết có một kỷ sư rất giỏi, thật là một người tài hoa đặc biệt. Ông có thể trở nên một nhân vật lừng danh nếu ông ấy không mắc phải cái chứng làm cho ông tự gọi là “con người 20 phút”, nghĩa là nhắp đến rượu là phải đủ 20 phút từ ly đầu đến ly cuối, không hơn không kém. Câu chuyện này làm tôi nhớ đến một hải quân đô đốc Hoa Kỳ mà tôi được biết lúc thiếu thời. Mỗi khi tôi mời ông một ly, ông đều trả lời: “Tôi xin lỗi, tôi không khi nào uống ngoài giờ uống”. Câu chuyện này đưa đến điểm tôi muốn nói là chính việc uống ngoài những bữa ăn đã gây nhiều tai hại. Nếu người ta chỉ uống rượu khai vị vào giờ ăn thì tôi tưởng rằng đâu có chuyện say sưa và sức khỏe cũng sẽ được tăng gấp bội. Trở lại với trung đoàn của tôi (tôi báo trước là sẽ rất bực mình vì cái “tôi và trung đoàn của tôi” trước khi đọc xong sách này; nhưng tôi chỉ muốn trình bày những kinh nghiệm bản thân đã thâu thập trong khi lái thuyền qua hiểm trở, vì thế tôi mong anh thứ lỗi), tôi cho binh sĩ, mặc dầu trái với thể lệ, được phép dùng rượu bia trong bữa ăn tối và bữa ăn đêm (thức ăn nóng) và việc ấy đã trở thành một thông lệ trong trung đoàn.

Có một ông bạn đầy thiện chí muốn chỉ cho một chàng nghiện rượu lối sống sai lầm của chàng và muốn giúp chàng cải thiện, nhưng con ma rượu ấy vội vã ngắt lời: “Anh nói như chưa khi nào anh say thì phải”.

- “Say à? Nhưng mà tôi chưa khi nào say cả!” “Như thế thì anh đã biết say là cái quái gì đâu? Vậy đừng nói nữa. Hãy uống đi cho say cái đã để biết chút ít về việc cám dỗ thích thú của rượu, khi âý hãy nói”. Vâng, sự cám dỗ không ít, nhất là khi anh để cho mình bị lôi cuốn vào bẫy. Tôi tin rằng phân nửa số người uống rượu đã bị lôi cuốn vào thói quen ấy trước hết vì giao thiệp, vì những ông được mệnh danh là bạn tốt. Một thanh niên mới bước chân vào đời thường tưởng rằng mình phải hành động như những kẻ khác để tỏ rằng mình là một “tay bảnh” không thua sút gì họ. Chín phần muời những cậu bé bắt đầu hút thuốc vì lý do ấy, để khoe ta đây là người lớn. Lấy ví dụ một đứa trẻ được nuôi dưỡng tại một nơi rẫy bái, ở đó không một ai bút thuốc, uống rượu nhưng vẫn có sẵn rượu và thuốc nếu cần dùng. Tôi không tin rằng tự đứa trẻ nó sẽ dùng vì những thứ ấy rất khó chịu đối với người bắt đầu dùng và người ta tập những thói ấy thường chỉ vì “mọi người khác đều làm như thế”. Nếu anh đã cùng với bè bạn kéo nhau đến ngồi quanh thồi rượu thì rất khó mà không theo họ đến chỗ say rượu. Chén thù chén tạc sẽ đưa đến cái ly thứ “sau-áu”, đến sự khoái hoạt, cái vui nhộn. Thượng đế biết cho rằng tôi đâu có phản đối sự vui đùa hoặc những cuộc vui nhộn. Dù không cần muợn đến chén rượu, tuổi thanh niên vui như thế là chuyện thường. Chính tôi cũng đã trải qua những cuộc vui ấy và chơi ngông cho đến nỗi giờ này tôi có thể lấy làm thẹn nếu tôi không nhận định rằng đó chỉ là tâm ý tự nhiên của tuổi thiếu niên khi sắp bước sang tuổi thành niên.

Tôi đã chơi cái trò gọi là “Sư huynh nhảy cao của Bosphore”. Anh biết trò chơi ấy thế nào chứ? Đây, anh chồng tất cả đồ đạc trong phòng, chồng ngược chân lên trên thành một đống cao hình tháp, trước tháp đặt một cái bàn thật chắc. Mỗi người dự cuộc lần lượt chạy đến chiếc bàn, lộn đầu trên mặt bàn, chân bung ngược lên cao rồi vừa quăng mình lên trên cái tháp vừa la to: “Tôi là sư huynh nhảy cao của Bosphore”. Thật ra giờ đây tôi không thấy trò chơi ấy thú vị chỗ nào cả, thế mà tôi đã thích lắm đấy! Đủ tỏ rằng tuổi trẻ có khi ngu ngốc đến thế. Tuy nhiên, cái thú làm “một sư huynh nhảy cao” hoàn toàn khác với sự khoái hoạt trá hình do hơi men gây ra. Thật ra, đâu cần đến rượu thanh niên mới vui đùa được. Không rượu họ cũng có thể chơi vui gấp bội là khác…